Атом құрылысы.Элементар электр заряды

Қызылорда облысы, Қазалы ауданы, Ү.Түктібаев атындағы
№24 қазақ орта мектебі физика пәнінің мұғалімі 
Жалғасбай Роза

Сабақтың презентациясын жүктеп алу: Ядро құрылысы. (PDF)
Білімділік:Атомның эсперимент жүзінде анықталған ядро моделін оқып -үйрену, микроәлем дүниесін түсінуе жағдай жасау.
Дамытушылық:оқшылардын қалыптан тыс ойлауына жағдай жасау,әлем сырына үңілуге баулу, алған білімдерін пәнаралық  байланыста меңгерту.
Тәрбиелік:Қажырлы еңбек түбі зейнет екенін ұғындыра отырып,ерікті түрде білім алуға ықпал ету,өзара түсіністікті арттыру.
Типі:Аралас сабақ
Түрі:Проблемалық
Әдісі:Түсіндірмелі -иллюстративтік,эвристикалық,репродуктивтік
Технологиясы:Дамыта оқыту
Пәнаралық байланыс:Химия, астрономия

Көрнекілігі:Электронды қайдан іздеу керек  (тірек схема).Атомның ядролық моделі.(схема). Түп негізі 109 сурет

Пайдаланған әдебиеттер: «Зерде» ғылыми көпшілік журналы.

В.И.Лукашик. «Физика есептері мен сурақтартар жинағы». Физика пәнін оқыту әдістемесі

І.Ұйымдастыр кезеңі

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау

Әдісі:Сұрақ жауап

Сынақ (тест)

Зерттеу

 

Сұрақ жауап

1.«Электр» атауы қалай шықты?

2.Эбонит немесе пластмасс тарақтармен шашты тарағанда шаш неліктен тараққа тартылады?

3.Зарядтың қандай және неше тегі бар?

4.Металдар электр зарядын өткізеді ме?

5.Зарядталған денелер қалай әсерлеседі?

 

Тест алу

1.Материалдардың қайсысы өткізгіштерге,қайсысы изоляторға жатады: күміс, қола, шыны, болат, графит, пластмасс, құм бетон, балауыз, алюминий, мыс, бензин, жібек, қант ерітіндісі, ауа, су.

Өткізетіндер	Өткізбейтіндер

 

2.Электр өрісі дегеніміз не?

а) Электр заряды орналасқан кеңістік

в)Электрленген денелердің қасиеті

с)материяның бір түрі

д)А-В-С жауаптарының барлығы

 

3.Суретте еркін түсу кезінде зарядталған шардың өрісіне ұшыраған судың бірден екі тамшысы сызықпен көрсетілген. Тамшының қайсысының заряды көп?Тамшы зарядының таңбасы қандай?

 

 

 

 

Жауабы:1,“-”

     4.  Заряд қайда кетеді?

Кез -келген зарядталған денені жермен қосқанда ол іс жүзінде барлық зарядын жоғалтады?Осы фактыны қалай түсіндіруге болады?

Жауабы: топырақ жақсы өткізгіш

Зерттеу

Электр өрісін пайдалана отырып, шаң тозаңдарын,түтінді ұстап қалатын немесе металл беттерін бүріккішпен сырлау кезінде сырды үнемдейтін қондырғының жобасын ұсыныңдар.

Жобасы идеясы былай аяқталу керек:Металл беттеріне заряд беру керек, сол себепті жақын келген ұсақ заттар оған тартылады

ІІІ.Жаңа материалды игерту

1.Электронды қайдан іздейміз?

А.И.Иоффе

е=1,6*10^-19Кл

Р.Милликен

1906 жыл Э.Резерфорд

1.Атомның өлшемі қандай?

2.Элементар бөлшектердің массасы.

m_p=1,67*10^-27кг

m_e=9,1*10^{-31 кг}

m_p/m_e=1840 есе

3.Бұны калай елестетуге болады?

R=0, АДАМ, V=1/100000 мм³

Оң және теріс ион.

Ядро зарядын өзгертуге болама?

⁷

₃Li +¹₁H=⁴₂He+⁴₂He

Әлемдегі заттың шегі жоқ,бірақ олар 109 элементтің атомынан тұрады.

IV.Пысықтау сұрақтары.

1.Атомның қай бөлігі оң зарядты, қай бөлігі теріс зарядты?

2.Оттегі атомының ядросын сегіз электрон айналады,ядросында неше протон бар?

3.Сутегі,гелий,оттегі атомдарының ядросын қанша электрон айналып қозғалады?

4.Қайсысының массасы үлкен:сутегі атомының ба, әлде сутегі оң ионының ба?

5. Литий атомында үш электрон бар екені белгілі, оның оң және теріс ионының схемасын сызыңдар.

Таяқша зарядының таңбасын анықта

Кестені толтыр.

 

Р/с	Сол жақ	орта	Оң жақ
1	—	0	+
2	—	+	—
3	+	—	+
4	+	0	—

V.Үй тапсырмасы

1.30

2.«Микроәлем және біз.»Эссе жазу.

3.«менің мысалым» химиялық элемент атомдарының схемасын сызу.

Сыныптан тыс оқу.

1.М.Сәрсекеев. «От пен атом»

2.М.Қойшыбаев «Элементар бөлшектер әлемінен хабар.»