Модульдер. Экранды TURBO PASCAL-дың текстік және графикалық режимінде басқару

Шығыс Қазақстан облысы, Семей қаласы №34 орта мектеп
Информатика пәнінің мұғалімі Бейсенбекова Лайлим Калиевна

Сабақтың тақырыбы:  Модульдер. Экранды TURBO PASCAL-дың текстік және графикалық режимінде басқару.

Мақсаты: Білімділік: Оқушыларға Модульдер. Экранды TURBO PASCAL-дың текстік және графикалық режимінде басқару тақырыбын тереңірек түсіндіру. Паскаль тілінде операторлардың түрлерімен, графикалық режимде тіктөртбұрыш, доға, шеңбер арқылы сурет салу әдістері туралы оқушыларға білім беру.

Дамытушылық: Паскаль  тақырыбы бойынша оқушылардың алған білімдерін тексеру, логикалық  және фантазиялық ойлау қабілеттерін, танымдық белсенділіктерін дамыту.

Тәрбиелік: Оқушыларға жаңа сабақты бере отырып ұқыптылыққа,сабаққа немқұрайлы қарамауға өз ойын еркін жеткізе білуге  тәрбиелеу, қауіпсіздік ережелерін үнемі сақтауға тәрбиелеу.

Сабақ түрі: Дәстүрлі.

Сабақ  типі: Көрсетіп  – түсіндіру.

Көрнекілік: Кесте,  таратпа қағаздар, ДК

Пән аралық байланыс: Ағылшын тілі, қазақ тілі,орыс тілі

Қолданылған әдебиет: «Информатика» 9– сынып. Б.Бөрібаев, Б.Нақысбеков, Г.Мадирова «Информатика» 9-сынып оқулығы Н.Т. Ермеков, В.А. Криворучко, Л.Н.Кафтункина.

Сабақ жоспары:

1. Ұйымдастыру кезеңі (2 мин)
2. Үй тапсырмасын сұрау ( 10 мин)
3. III.  Жаңа сабақты түсіндіру (18мин)

IV. Жаңа сабақты бекіту (  10мин)

1. Қорытынды.

а) Бағалау (3  мин)

в) Үйге тапсырма беру (2 мин)

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі

2. Үй тапсырмасын сұрау.

Алдыңғы өткен тақырыптарды сұрақ – жауап арқылы тексеру.

III. Жаңа сабақты түсіндіру.

Процедураларсыз күрделі программалар құруға  болмайды. Pascal-дағы ірірек бірліктер бұл – көптеген процедуралары мен функциялары бар программалық модульдер. Модульдер – тәуелсіз программалар. Модульді программаға қосу үшін оның атын көрсету (нұсқау) жеткілікті:

USES модуль аты

Компьютермен текстік және графикалық режимде жұмыс істеу үшін сәйкес стандартты кітапханалық модульдерді қосу қажет:

USES crt

USES graph

Графикамен жұмыс жасаудың алдында монитордың ең келісімді бейнережимін орнату керек. driver:=detect командасы detect стандартты костантаның көмегімен драйвердің типін анықтайды.  Graph модулінің  InitGraph процедурасы драйвердің типін орналасуын  және оның жұмысы режимін (шешілуін, палитра типін) көрсете отырып, графикалық режимді ынталандырады:

Initgraph  (driver,  mode,‘C:TP7bgi’);

 

Сурет салу  және тексті шығару үшін қажет Graph және Crt  модульдерінің процедуралары мен функцияларының сипаттамасын келтірейік:

 

 

 

Текст түрлері С (Text Color)

Түстің номері	Түстің аты	Тұрақты
0	Қара	Black
1	Көк	Blue
2	Жасыл	Green
3	Көгілдір	Cyan
4	Қызыл	Red
5	Күлгін	Magenta
6	Қоңыр	Brown
7	Ақ	LightGray
8	Сұр	DarkGray
9	Көгілдір көк	Light Blue
10	Ашық  көгілдір	Light Green
11	Ашық  жұпаргүл түсті	Light Cyan
12	Ашық қызыл (алқызыл)	Light Red
13	Ашық күлгін	Light Magenta
14	Сары	Yellow
15	Ақ,  ашық ақ	White

Графикалық бағдарламалау процедуралары.Модуль Graph

Графикалық элемент	Паскальда жазылуы
Нүкте	PutPixel(x,y,t)
Кесінді	Line (x1,y1,x2,y2)
Сызық	LineTo(x,y)
Тік төртбұрыш	Rectangle (x1,y1,x2,y2)
Боялған төртбұрыш	Bar(x1,y1,x2,y2)
Шеңбер	Circle(x,y,r)
Эллипс	Ellipse(x,y,b,s,rx,ry)
Боялған Эллипс	Fillellipse (x,y,r1,r2)
Доға	Arc(x,y,b,s,r)
Сектор	Sector (x,y,b,s,rx,ry)
Сызықтың түсі	SetColor(t)
Фон түсі	SetBkColor
Сызықтың түсі	SetLine (tp, 0, te)
Бояудың түсі	SetFillStyle(t1,t2)

                                                             Модуль Crt

GotoXY (x,y)	Меңзерді экранда х,у қажетті жерге апару
Delay(d)	Программаның жұмысын d миллисекунд кідіріс жасайды.
Sound(F)	Жилігі F дыбыстық генераторды қосу
NoSound	Жилігі F дыбыстық генераторды өшіру
TextColor ()	Символдың түсі
Window(x1,y1,x2,y2)	Текстік терезені анықтау
TextBaskGround(n)	Текстің фонының түсін анықтайды.
ClsScr	Экранды түгел тазартады.
KeyPressed	Пернетақтаның пернесі басыла ма, соны анықтайды (нәтижесі true false)
ClearDevice	Экранды тазалау және фон үсімен бояу
CloseGraph	Графикалық режимдегі жұмысты аяқтау

 

 

 

 

 

 

 

Х                                                                                    х

 

 

 

x1,y1

PutPixel(x,y,)

Line (x1,y1,x2,y2)

 

x2,y2

 

У                                                                                     у

 

х                                                                                     х

 

 

 

 

r

 

 

 

Bar(x1,y1,x2,y2)                                                                                Circle(x,y,r)

 

 

у

у

 

х                                                                                           х

 

х,у

x1,y1

rx

 

Ellipse(x,y,0,270,rx,ry)

 

ry

x2,y2

Rectangle (x1,y1,x2,y2)

у

 

 

 

х

 

 

90

 

 

0

 

Arc(x,y,0,,90)

 

 

у

 

 

1. IV.  Жаңа сабақты бекіту.

Жаңа сабақты түсінгендеріңізге байланысты тапсырмалар орындаймыз.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Практикалық тапсырма

 

program _ui;

uses graph;

var driver, mode: integer;

begin

driver:=detect;initgraph(driver,mode,’c:tp7bgi’);

setbkcolor(1);setcolor(6);

rectangle(100,200,300,400);

line(100,200,200,100); line(200,100,300,200);

setfillstyle(9,4); fillellipse(200,150,30,20);

setfillstyle(2,13) bar(200,300,250,400);

setcolor(4);settextstyle(4,0,3);outtextXY(100-0,200-5,’menin yuim’);

readln; cleardevice;

closegraph;

end.

 

1. V.    Қорытынды.

—          Үйге мына  суретті салып және оның программасын құрып келесіздер.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

—          Үй жұмысының бағасымен бірге сабаққа белсенеді қатысқан балаларға да бағалаймын.